کد مطلب:231524 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:196
از سوره ی هود
61- ابونصر بزنطی گوید: حضرت رضا علیه السلام فرمودند: خداوند درباره ی قوم نوح فرمود: «و لا ینفعكم نصحی ان أردت أن أنصح لكم ان كان الله
[ صفحه 519]
یرید أن یغویكم.»
فرمود: كارها در دست خداوند است، هر كس را بخواهد هدایت می كند و هر كس را بخواهد گمراه می سازد.
62- محمد بن فضیل گوید: از حضرت رضا علیه السلام پرسیدم انتظار فرج چیست؟
فرمود: مگر نمی دانی انتظار فرج خود فرج است، سپس فرمود: «خداوند متعال می فرماید: «و ارتقبوا انی معكم رقیب».
63- ابوالصلت هروی گوید: مأمون از امام رضا علیه السلام پرسید تفسیر آیه شریفه «و هو الذی خلق السماوات و الارض فی ستة أیام و كان عرشه علی الماء لیبلوكم أیكم أحسن عملا» چیست؟
حضرت فرمود: خداوند متعال عرش، آب و فرشتگان را قبل از آسمان و زمین آفرید، و فرشتگان به وسیله خود و عرش و آب به خداوند متعال راه پیدا كردند.
پس از این خداوند عرش خود را روی آب قرار داد تا قدرت خود را به فرشتگان نشان دهد، و آنها بدانند كه پروردگار به همه چیز قدرت و توانائی دارد.
سپس عرش را با قدرت خود برداشت و آن را بالای آسمان های هفت گانه قرار داد. و زمین و آسمان را در شش روز آفرید و بر عرش استیلاء پیدا كرد، در صورتی كه قدرت داشت آسمان و زمین را در یك چشم به هم زدن خلق كند.
خداوند متعال به این طریق خواست به فرشتگان بفهماند كه وی مخلوقات را به تدریج خلق می كند، خداوند عرش را برای احتیاج به آن خلق نكرد زیرا او از عرش و همه مخلوقات بی نیاز است، و خداوند روش عرش جلوس نمی كند زیرا او
[ صفحه 520]
جسم نیست و از صفات مخلوقات خود منزه است.
اما قول خداوند كه فرمود: «لیبلوكم أیكم أحسن عملا» تفسیرش این است كه مخلوقات را آفرید و آنها را به انجام تكالیف عبادات و طاعات آزمایش كرد، نه از این جهت كه خواست آنها را بیازماید زیرا خداوند متعال به پایان هر چیز آگاه است و آزمایش و امتحان در دستگاه او راه ندارد.
مأمون گفت: ای ابوالحسن مرا از ناراحتی رها كردی خداوند تو را برهاند.
64- در حدیث دیگری آمده كه مأمون گفت: یابن رسول الله تفسیر «و لو شاء ربك لآمن من فی الارض كلهم جمیعا أفأنت تكره الناس حتی یكونوا مؤمنین، و ما كان لنفس أن تؤمن الا باذن الله» را بیان فرمائید.
امام رضا علیه السلام فرمود: پدرم از پدرش از علی علیهم السلام روایت كرده كه فرمود: مسلمانان به حضرت رسول صلی الله علیه و آله گفتند: یا رسول الله ما دشمن زیاد داریم اگر مردم را با اكراه وارد اسلام كنید بر دشمنان خود پیروز خواهیم شد.
حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود: من از نزد خود بدعتی نمی گذارم و خود را به مشقت و سختی گرفتار نمی كنم.
در این هنگام خداوند متعال فرمود: اگر پروردگار بخواهد همه مردم روی زمین ایمان خواهند آورد، و مردم به ایمان مضطر خواهند شد همان طور كه در هنگام معاینه مرگ و عذاب از روی اضطرار ایمان می آورند.
و اگر از روی جبر و اضطرار ایمان بیاورند ثواب و پاداش نخواهند داشت، و لیكن اراده فرمود مردم با طوع و رغبت ایمان آورند تا به الطاف و عنایات و بهشت خداوند برسند و به پیغمبر خود فرمود: آیا مردم را اجبار می كنی كه اسلام بیاورند.
[ صفحه 521]
اما آیه مباركه ی «و ما كان لنفس أن تؤمن الا باذن الله» مقصود این نیست كه خداوند ایمان را بر آنها حرام كرده باشد، معنی آیه این است كه هیچ كس بدون اذن خداوند نمی تواند ایمان بیاورد، و اذن خداوند همان است كه مردم را مكلف كرده به دستورات و اوامرش ایمان بیاورند، و اگر تكلیف و تعبد نبود خداوند مردم را به ایمان اجبار می كرد.
مأمون گفت: ای ابوالحسن مشكل ما را حل كردی خداوند مشكلات شما را حل كند، اینك بفرمائید، آیه ی شریفه «الذین كانت أعینهم فی غطاء عن ذكری و كانوا لا یستطیعون سمعا» چه معنی دارد؟
امام علیه السلام فرمود كوری چشم مانع یاد كردن خداوند نیست، و تذكر به چشم ارتباطی ندارد، ولیكن خداوند متعال كافرین به ولایت علی علیه السلام را به كوران تشبیه كرده، زیرا گفته های پیغمبر درباره ی علی بر آنها گران می آمد، و استطاعت شنیدن آن را نداشتند.
مأمون گفت مشكل ما را حل كردی خداوند مشكلات شما را حل كند.
[ صفحه 519]
یرید أن یغویكم.»
فرمود: كارها در دست خداوند است، هر كس را بخواهد هدایت می كند و هر كس را بخواهد گمراه می سازد.
62- محمد بن فضیل گوید: از حضرت رضا علیه السلام پرسیدم انتظار فرج چیست؟
فرمود: مگر نمی دانی انتظار فرج خود فرج است، سپس فرمود: «خداوند متعال می فرماید: «و ارتقبوا انی معكم رقیب».
63- ابوالصلت هروی گوید: مأمون از امام رضا علیه السلام پرسید تفسیر آیه شریفه «و هو الذی خلق السماوات و الارض فی ستة أیام و كان عرشه علی الماء لیبلوكم أیكم أحسن عملا» چیست؟
حضرت فرمود: خداوند متعال عرش، آب و فرشتگان را قبل از آسمان و زمین آفرید، و فرشتگان به وسیله خود و عرش و آب به خداوند متعال راه پیدا كردند.
پس از این خداوند عرش خود را روی آب قرار داد تا قدرت خود را به فرشتگان نشان دهد، و آنها بدانند كه پروردگار به همه چیز قدرت و توانائی دارد.
سپس عرش را با قدرت خود برداشت و آن را بالای آسمان های هفت گانه قرار داد. و زمین و آسمان را در شش روز آفرید و بر عرش استیلاء پیدا كرد، در صورتی كه قدرت داشت آسمان و زمین را در یك چشم به هم زدن خلق كند.
خداوند متعال به این طریق خواست به فرشتگان بفهماند كه وی مخلوقات را به تدریج خلق می كند، خداوند عرش را برای احتیاج به آن خلق نكرد زیرا او از عرش و همه مخلوقات بی نیاز است، و خداوند روش عرش جلوس نمی كند زیرا او
[ صفحه 520]
جسم نیست و از صفات مخلوقات خود منزه است.
اما قول خداوند كه فرمود: «لیبلوكم أیكم أحسن عملا» تفسیرش این است كه مخلوقات را آفرید و آنها را به انجام تكالیف عبادات و طاعات آزمایش كرد، نه از این جهت كه خواست آنها را بیازماید زیرا خداوند متعال به پایان هر چیز آگاه است و آزمایش و امتحان در دستگاه او راه ندارد.
مأمون گفت: ای ابوالحسن مرا از ناراحتی رها كردی خداوند تو را برهاند.
64- در حدیث دیگری آمده كه مأمون گفت: یابن رسول الله تفسیر «و لو شاء ربك لآمن من فی الارض كلهم جمیعا أفأنت تكره الناس حتی یكونوا مؤمنین، و ما كان لنفس أن تؤمن الا باذن الله» را بیان فرمائید.
امام رضا علیه السلام فرمود: پدرم از پدرش از علی علیهم السلام روایت كرده كه فرمود: مسلمانان به حضرت رسول صلی الله علیه و آله گفتند: یا رسول الله ما دشمن زیاد داریم اگر مردم را با اكراه وارد اسلام كنید بر دشمنان خود پیروز خواهیم شد.
حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود: من از نزد خود بدعتی نمی گذارم و خود را به مشقت و سختی گرفتار نمی كنم.
در این هنگام خداوند متعال فرمود: اگر پروردگار بخواهد همه مردم روی زمین ایمان خواهند آورد، و مردم به ایمان مضطر خواهند شد همان طور كه در هنگام معاینه مرگ و عذاب از روی اضطرار ایمان می آورند.
و اگر از روی جبر و اضطرار ایمان بیاورند ثواب و پاداش نخواهند داشت، و لیكن اراده فرمود مردم با طوع و رغبت ایمان آورند تا به الطاف و عنایات و بهشت خداوند برسند و به پیغمبر خود فرمود: آیا مردم را اجبار می كنی كه اسلام بیاورند.
[ صفحه 521]
اما آیه مباركه ی «و ما كان لنفس أن تؤمن الا باذن الله» مقصود این نیست كه خداوند ایمان را بر آنها حرام كرده باشد، معنی آیه این است كه هیچ كس بدون اذن خداوند نمی تواند ایمان بیاورد، و اذن خداوند همان است كه مردم را مكلف كرده به دستورات و اوامرش ایمان بیاورند، و اگر تكلیف و تعبد نبود خداوند مردم را به ایمان اجبار می كرد.
مأمون گفت: ای ابوالحسن مشكل ما را حل كردی خداوند مشكلات شما را حل كند، اینك بفرمائید، آیه ی شریفه «الذین كانت أعینهم فی غطاء عن ذكری و كانوا لا یستطیعون سمعا» چه معنی دارد؟
امام علیه السلام فرمود كوری چشم مانع یاد كردن خداوند نیست، و تذكر به چشم ارتباطی ندارد، ولیكن خداوند متعال كافرین به ولایت علی علیه السلام را به كوران تشبیه كرده، زیرا گفته های پیغمبر درباره ی علی بر آنها گران می آمد، و استطاعت شنیدن آن را نداشتند.
مأمون گفت مشكل ما را حل كردی خداوند مشكلات شما را حل كند.